Muchomory, szczególnie ich najbardziej rozpoznawalny przedstawiciel, muchomor czerwony (Amanita muscaria), od lat budzą kontrowersje i ciekawość. Choć znane są przede wszystkim jako grzyby trujące, nie brakuje osób, które próbują je włączyć do swojej diety. Ale czy muchomory naprawdę można jeść? Czy to tylko mit, czy może istnieją pewne fakty, które warto znać? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy poniżej.
Jakie są właściwości muchomora czerwonego?
Muchomor czerwony to grzyb, który od wieków fascynuje ludzi swoją charakterystyczną budową i barwą. Kapelusz tego grzyba jest zazwyczaj czerwony z białymi plamkami, co czyni go jednym z najbardziej rozpoznawalnych grzybów na świecie. Jednak wygląd to nie wszystko – muchomor czerwony zawiera substancje o działaniu toksycznym i psychoaktywnym.
Główne składniki aktywne muchomora czerwonego to kwas ibotenowy i muscymol. Kwas ibotenowy jest odpowiedzialny za wiele efektów toksycznych, takich jak podrażnienie układu pokarmowego, wymioty, biegunka oraz halucynacje. W wyniku obróbki termicznej, kwas ten przekształca się w muscymol, który działa na receptory GABA w mózgu, wywołując uspokojenie i rozszerzenie percepcji.
Substancje zawarte w muchomorze czerwonym mogą prowadzić do zatrucia, ale nie ma dowodów na trwałe uszkodzenia narządów wewnętrznych po jego spożyciu.
Objawy zatrucia
Zatrucie muchomorem czerwonym może objawiać się w różny sposób. Do najczęstszych objawów należą:
- pobudzenie psychiczne i ruchowe,
- omamy wzrokowe,
- suchość skóry i śluzówek,
- drgawki,
- poszerzenie źrenic,
- zaburzenia widzenia.
W cięższych przypadkach zatrucia mogą wystąpić śpiączka i inne poważne objawy neurologiczne. Dlatego zaleca się unikanie spożywania muchomora czerwonego w jakiejkolwiek formie.
Dlaczego niektórzy ludzie jedzą muchomory?
Mimo że muchomor czerwony jest znany jako grzyb trujący, w niektórych kulturach jest on uważany za świętą roślinę, jadaną ceremonialnie przez szamanów. Działanie psychoaktywne muscymolu sprawia, że grzyb ten bywa używany do wywoływania transu i odmiennych stanów świadomości. Na Syberii muchomor czerwony jest nawet uznawany za grzyb jadalny, który dodaje sił.
Ciekawostką jest fakt, że w historii rosyjscy żołnierze podczas II wojny światowej zbierali muchomory czerwone, gotowali je i spożywali, uważając je za źródło energii. Współczesna moda na mikrodawkowanie muscymolu również przyczynia się do wzrostu zainteresowania tym grzybem.
Moda na mikrodawkowanie
Mikrodawkowanie, czyli spożywanie niewielkich ilości substancji psychoaktywnych, stało się popularne w ostatnich latach. Zwolennicy tej metody wierzą, że pozwala ona na łagodne rozszerzenie percepcji i poprawę samopoczucia bez silnych efektów ubocznych. Jednak brak dokładnych badań nad działaniem muscymolu sprawia, że takie eksperymenty mogą być niebezpieczne.
Jak rozpoznać jadalne muchomory?
Choć muchomor czerwony jest trujący, istnieją inne gatunki muchomorów, które po odpowiedniej obróbce termicznej mogą być bezpiecznie spożywane. Do jadalnych muchomorów należą:
- Muchomor czerwieniejący (Amanita rubescens) – po obróbce termicznej staje się jadalny,
- Muchomor cesarski (Amanita caesarea) – rzadki, ale smaczny grzyb,
- Muchomor mglejarka (Amanita vaginata) – również jadalny po ugotowaniu.
Warto jednak pamiętać, że rozpoznawanie gatunków grzybów wymaga dużej wiedzy i doświadczenia. Bezpieczniej jest unikać zbierania grzybów, których nie jesteśmy pewni.
Niektóre muchomory, jak muchomor czerwieniejący, mogą być bezpiecznie spożywane po odpowiedniej obróbce termicznej.
Jakie są zastosowania muchomora czerwonego w medycynie ludowej?
Mimo swojej toksyczności, muchomor czerwony znalazł zastosowanie w medycynie ludowej. Wykorzystuje się go głównie zewnętrznie, w formie maści i nalewek. Takie preparaty stosuje się na bóle stawowe, mięśniowe oraz problemy skórne. W Rosji produkty z muchomora czerwonego dostępne są nawet w aptekach.
Zwolennicy niekonwencjonalnych metod leczenia uważają, że muchomor czerwony może łagodzić objawy reumatyzmu i zapalenia stawów. Jednak brak naukowych dowodów na skuteczność takich terapii sprawia, że warto podchodzić do nich z dużą ostrożnością.
Podsumowanie – czy warto ryzykować?
Muchomor czerwony mimo swojego atrakcyjnego wyglądu i fascynujących właściwości nie jest grzybem jadalnym. Spożywanie go wiąże się z dużym ryzykiem zatrucia i poważnych dolegliwości zdrowotnych. Choć niektóre osoby decydują się na eksperymenty z tym grzybem, warto pamiętać, że nasze lasy oferują wiele bezpiecznych i smacznych grzybów, które można bez obaw zbierać i spożywać.
Bez względu na to, jak kuszące mogą wydawać się opowieści o odmiennych stanach świadomości, zawsze warto kierować się zdrowym rozsądkiem i nie ryzykować zdrowia dla chwilowej ciekawości czy modnych trendów.
Co warto zapamietać?:
- Muchomor czerwony (Amanita muscaria) jest grzybem trującym, zawierającym toksyczne substancje, takie jak kwas ibotenowy i muscymol.
- Objawy zatrucia muchomorem czerwonym obejmują pobudzenie psychiczne, omamy, drgawki oraz poważniejsze objawy neurologiczne.
- Niektóre kultury stosują muchomor czerwony w ceremoniach, a mikrodawkowanie muscymolu zyskuje na popularności, mimo braku badań potwierdzających bezpieczeństwo.
- Istnieją jadalne gatunki muchomorów, takie jak muchomor czerwieniejący, cesarski i mglejarka, które można spożywać po odpowiedniej obróbce termicznej.
- Muchomor czerwony ma zastosowanie w medycynie ludowej, ale brak naukowych dowodów na skuteczność takich terapii, co wymaga ostrożności.
